Bomen zijn een onmisbare schakel voor het leven op aarde, de meeste organismen zouden niet lang kunnen overleven zonder. Maar doordat bomen een andere tijdsdimensie kennen dan wij mensen, worden ze niet altijd op waarde geschat. Wanneer een mensenleven ten einde loopt, zijn de meeste bomen pas net volwassen. Zodoende bieden bomen aan de mens een uitstekende oefening in duurzaamheid en geduld.
Verfraaiing
De vele bomen om ons heen, in straten, parken, plantsoenen en particuliere tuinen, leveren samen een wezenlijke bijdrage aan de stad. Een stad zonder bomen zou gewoon ondenkbaar zijn, zo kaal. En elk seizoen weer, ondergaat de stad een volledige metamorfose dankzij de bomen. Ze breken het licht en bieden schaduw. Ze vangen wind en wanneer het regent kun je er onder schuilen. Ze geven een tehuis aan vogels en vele andere dieren die hier anders weinig te zoeken zouden hebben. Bomen vormen misschien wel de belangrijkste aankleding van de stad.
Gezondheid
Maar eigenlijk is hun charmante verschijning slechts een bijkomstigheid, als je bedenkt hoezeer ze ons leefklimaat verbeteren en daarmee onze gezondheid positief beïnvloeden. Op de eerste plaats als leveranciers van een eerste levensbehoefte: verse lucht. Als “airco’s” zonder welke het met de warme zomers van tegenwoordig haast niet meer uit te houden zou zijn in de stad. Maar hun invloed kruipt ook onder de huid. Doordat bomen sfeerbepalend zijn in de buitenruimte, zijn ze van invloed op ons welbevinden. Bij kinderen speelt de aanwezigheid van bomen een belangrijke rol bij de gedragsontwikkeling, een schoolplein met of zonder bomen maakt een wereld van verschil. Ze nodigen uit tot recreëren en hun groene verschijning betekent voor ieder mens een gratis stressverlager.
Klimaat
Bomen vormen een belangrijke schakel in de aanpak van klimaatverandering. Ze slaan op verschillende manieren CO2 op (of zetten die om) en temperen op die manier de hoge concentratie’s CO2 in de lucht. Ze houden de bodem gezond en levendig en kunnen erosie voorkomen. Ze bieden welkome hulp met watermanagement boven en onder de grond wanneer het extreem geregend heeft.
Biodiversiteit
Ook in de verstedelijkte omgeving spelen bomen een belangrijke rol voor insecten (bijv. bijen, vlinders). Bomen bieden nestgelegenheid voor vogels, en dienen als geleiding van vleermuizen. Ze vormen een groeiplaats voor paddenstoelen, mossen, schimmels. Bomen leveren voedsel, voor dieren en organismen en soms ook voor mensen.
Op bomen leven veel meer insecten dan op andere planten. Dit heeft te maken met de vorm van de boom en z’n grootte en structuur, die veel verschillende voedselplekken oplevert. Daarnaast staan bomen lange tijd op dezelfde plek, onder natuurlijke omstandigheden wel 100 jaar of meer. Bomen zijn daarmee voor insecten een voorspelbare voedselbron. Ze hoeven niet lang naar voedsel te zoeken.
Sommige insecten hebben zich gespecialiseerd in het eten van bladeren, naalden, knoppen of zaden, andere hebben hun levenswijze aangepast aan dikke, of juist aan dunne stamdelen, twijgen of bladstelen.
Een boom biedt behalve een variatie aan voedsel ook een variatie aan microklimaten: van zonnig tot schaduwrijk. Daarnaast leven bomen lang en bieden de permanente bovengrondse delen een grote zekerheid van voedsel, en gunstige mogelijkheden om te schuilen of te overwinteren.
Betekenis
Bomen spreken tot de verbeelding: door hun hoogte of vanwege de ouderdom die ze kunnen bereiken. Oude parken weerspiegelen de rijkdom van natuur- en cultuurhistorische waarden en bieden middenin de stad een vertrouwde oase die mensen al vele jaren met plezier bezoeken.
Naarmate bomen ouder worden, voelen mensen zich meer betrokken bij bomen. Door hun hoge leeftijd en standvastigheid zijn het ultieme getuigen van de stad. Omgekeerd koesteren bewoners een oneindig aantal herinneringen bij bomen in de stad. Bomen kunnen veel langer dan een mensenleven mee, en dat biedt de mens een bijzonder vertrouwd perspectief in een hectische, veranderende wereld. Bomen betekenen voor veel mensen daarom emotie en zelfs geborgenheid.
Beheer en onderhoud
Het beheer en onderhoud van bomen en natuurgebieden biedt werkgelegenheid.
Kwaliteit van de leefomgeving
Kortom, bomen dragen in belangrijke mate bij aan de kwaliteit van de leefomgeving, aan de werkgelegenheid en het vestigingsklimaat van onze stad. Meer bomen bieden meer waarde voor onze stad.
Gebruik, beleid en beheer dienen er op gericht te zijn dat ook toekomstige generaties kunnen genieten van een groene, gezonde en fraaie leefomgeving.
Dat geldt ook voor onze stad.
Meer info over bomen?
Meer informatie over bomen vindt u elders op deze website, bij de landelijke Bomenstichting en bij de Bomenbieb. En op Wikipedia, natuurlijk.