De provincie Zuid-Holland wil de haakse bocht in de vaarweg ter hoogte van Overschie rechttrekken. Dit zal ten koste gaan van twee derde van het geboomte langs de huidige polderdijk. Hier staan nu zo’n 650 populieren. Aanwezigen hekelden tijdens de informatieavond van 23 mei de opstelling van de provincie, die de bochtafsnijding als een feit presenteerde. “Onacceptabel! Het wordt ons door de strot geduwd!”
Een impressie van de rechtgetrokken Schie tussen Overschie en het Bedrijventerrein Noord-West. Van de circa 650 bomen zullen er zo’n 433 sneuvelen.
Van de originele Oost-Abtspolder is niet veel meer over. In de noordelijke punt ligt sterk verontreinigde grond opgeslagen in een depot (de DOP-NOAP). Ten zuiden daarvan is een groot bedrijventerrein aangelegd. Die laatste restjes groen worden gekoesterd door de bewoners van de Overschiese Dorpsstraat en de Delftweg. Dankzij de rijen populieren en bosschages hoeven ze niet tegen het lelijke industriegebied erachter aan te kijken. Daarnaast is het groen een aantrekkelijke plek voor zangvogels, vleermuizen en de waterspitsmuis die hier voedsel zoeken en leven.
Links de Oost-Abtspolder, begrensd door de Delftse Schie, in vroeger tijden. Rechts de huidige Oost-Abtspolder, met in de noordelijke punt het depot met sterk verontreinigde grond en daaronder het bedrijventerrein Noord-West.
Nieuwe vaargeul
Helaas zal de Oost-Abtspolder verder worden aangetast als er een nieuwe vaargeul pal langs het oostelijke deel van het bedrijventerrein wordt aangelegd. De reden van deze zogeheten ‘bochtafsnijding’ is tijdwinst voor de scheepvaart. De haakse bocht in de Delftse Schie, ter hoogte van de katholieke kerk aan de Delftweg, is een knelpunt voor passerende binnenvaartschepen, vindt de provincie Zuid-Holland. Schepen moeten manoeuvreren in de bocht. Dit zou leiden tot reistijdverlies en extra brandstofgebruik.
Groen scherm
De provincie Zuid-Holland organiseerde op donderdag 23 mei in het Airport Hotel een informatieavond voor bewoners die nu nog op een groen scherm uitkijken. Ook belangenorganisaties, zoals stichting De Bomenridders en Bewonersorganisatie Oost-abtspolder, waren uitgenodigd. Want als de bochtafsnijding is gerealiseerd, mogen er geen bomen meer op de polderkade staan, vertelde Daniël van der Staak, woordvoerder van de provincie Zuid-Holland. Dat is namelijk gevaarlijk voor de stabiliteit, vindt het Hoogheemraadschap.
Gat
Als een boom omwaait, ontstaat er een gat in de dijk. Nu houdt de huidige polderkade nog aan één kant het water tegen, aan de kant van het bedrijventerrein. Maar in de toekomstige situatie moet de kade het water aan twee zijden keren.
Ter compensatie van het verlies aan groen wil de provincie ‘een mooie groene beplanting, die ook op de langere termijn kan blijven staan.’ Zij verzocht ingenieursbureau Oranjewoud drie ‘principemodellen’ uit te werken. Deze werden op de informatieavond gepresenteerd.
Dijkprofiel
De toon was al snel gezet na aanvang van de avond over de bochtafsnijding en de daarmee samenhangende groencompensatie. Daniël van der Staak werd tijdens zijn inleidende praatje onderbroken door architect Ashok Bhalotra. “Waarom is het uitgangspunt niet: de bestaande bomenrij behouden? Waarom wordt het dijkprofiel niet opgeschoven? De bomen stonden er eerder!” protesteerde de architect. De woordvoerder van de provincie antwoordde koeltjes: “Wij voeren deze variant uit.” Wat een woedende uitroep bij een bewoner ontlokte: “Als u nu zegt: wij voeren deze variant uit, dan kunnen wij nu weer naar huis!”
Onacceptabel
Meer aanwezigen roerden zich. “Onacceptabel!” riep iemand. “Het wordt ons door de strot geduwd! Het tracé van de vaart is heilig.” Bewoner Roelof te Velde wilde weten hoe het zat met het rapport van Witteveen+Bos, het ingenieursbureau dat tot heel andere conclusies was gekomen ten aanzien van het groen. “Alleen de onderbegroeiing hoefde weg. Waarom nu zo’n kaalslag?” De Bomenridders bekritiseerden het eufemistische woordgebruik in de Groenvisie van Oranjewoud. “Nergens worden concrete aantallen genoemd. Het gaat slechts om ‘enkele bomen’, maar hoeveel zijn dat er precies? Wij zijn ter plaatse gaan schouwen en telden circa 400 grote populieren en 250 sprietjes.”
De rijen populieren onttrekken het lelijke bedrijventerrein aan het zicht van de Overschiese bewoners.
‘Principemodellen’
Vincent Smeets, werkzaam bij Oranjewoud en auteur van de ‘Definitieve Groenvisie Westelijke polderkade’, lichtte na de inleiding de drie ‘principemodellen’ van de groencompensatie toe. “Ik merk dat het heel gevoelig ligt,” constateerde hij. “Maar de bochtafsnijding zoals die nu op de tekening staat, is het uitgangspunt.” De eisen en wensen van de diverse actoren – bewoners, gemeente, Hoogheemraadschap en groen- en recreatieverenigingen – heeft de Oranjewoudmedewerker in verschillende varianten uitgewerkt.
Sociale veiligheid
Bij het eerste model blijft een derde van de populieren staan, waarbij een nieuwe strook bosplantsoen wordt aangeplant. Model 2 behelst het om en om kappen van de te handhaven rij populieren en het aanplanten van een nieuwe bomenrij. Het geheel wordt aangevuld met een bosplantsoenstrook. Bij variant 3 worden alle bomen gerooid, waarvoor twee rijen bomen terugkomen. Onderbegroeiing blijft achterwege, ‘uit oogpunt van sociale veiligheid’. Bij de eerder genoemde varianten is dat kennelijk geen heet hangijzer.
Liefde
Tijdens de uitleg van Vincent Smeets klonk er veel gemor in de zaal. De architect mopperde: “Heeft u geen creatief idee gehad? U mag wel iets meer liefde hebben voor het landschap.” Een ander merkte teleurgesteld op: “Ik vind dit geen drie varianten, het zijn drie plannen die sterk op elkaar lijken.” Hij had liever een damwand als optie gezien. Bewoner Van Eekelen had grote moeite met principemodel 2: “Dus van de 33 procent bomen blijft uiteindelijk nog 16 procent over?” De medewerker van Oranjewoud antwoordde dat het ‘omvorming’ van de groenstrook betrof, waarop meneer Van Eekelen zijn geduld begon te verliezen. “Je houdt nog 16 procent over, u kunt toch rekenen? Klopt dat?” Vincent Smeets beaamde enigszins bedremmeld: “Ja, dat klopt. Maar niet meteen.”
Cultuurhistorische waarde
Met het rechttrekken van de Delftse Schie gaat opnieuw een stuk cultuurhistorische en ecologische waarde verloren. Ook raken de bewoners van Overschie hun ongestoorde, fraaie uitzicht definitief kwijt, wat zij zeer betreuren.
Opmerkelijk is, dat deze negatieve effecten van de bochtafsnijding ontbreken in de maatschappelijke kosten-batenanalyse die de provincie Zuid-Holland in 2008 liet uitvoeren door het economisch instituut NEA. Op verzoek van de Vereniging Tegen Milieubederf, die mordicus tegen de afsnijdingsplannen is, hield onderzoeksbureau CE uit Delft deze studie nog eens tegen het licht.
Kosten-batenanalyse
CE meent dat de cultuurhistorische en landschappelijke waarde en het vrije uitzicht op de polder moeten worden meegenomen in de kosten-batenanalyse. Ook staat er in de second opinion van het onderzoeksbureau dat schippers en industrie de bevaarbare breedte en diepte van de Delftse Schie en de doorvaartbreedte van de Hoge Brug als grotere knelpunten ervaren dan de scherpere bochten bij Overschie.