Een levendige groene omgeving begint met een goede gemeentelijke visie, stelt de Bomenstichting. De jubilerende stichting, 40 jaar jong, organiseerde samen met Hogeschool Van Hall Larenstein op donderdag 2 december een middagcongres in Velp. De Rotterdamse Bomenridders namen met belangstelling kennis van het bomenbeleid in Eindhoven en Apeldoorn en knikten instemmend bij het pleidooi van Elco Brinkman voor meer aandacht voor groen in de ruimtelijke ontwikkeling.
Door Isolde van Overbeek
Dat Eindhoven zilver won bij de competitie ‘groenste stad van Nederland’, was voor Roel den Dikken niet zo verwonderlijk. “Eindhoven heeft een sterke visie op groengebied,” vertelde de beleidsmedewerker. Hoewel het nog aan de bomen is te zien dat de jaren ’80 en ’90 schraal waren, zit het groen sinds het Groenbeleidsplan uit 2001 weer in de lift. Doordat de groenstructuren vastgelegd zijn in bestemmingsplannen, genieten bomen en struiken een stevige bescherming.
Bomeneffectanalyse
Sowieso zijn bomen goed beschermd in de lichtstad. Voordat een kapvergunning kan worden aangevraagd, moet namelijk eerst een bomeneffectanalyse worden gemaakt. De verbetering van het groenbeleid is mede te danken aan burgerparticipatie, aldus beleidsmedewerker Den Dikken. “Ik besteed veel tijd aan overleg met de Eindhovense belangengroepen die verenigd zijn in Trefpunt Groen Eindhoven. Door deze ‘beginspraak’ – in plaats van inspraak – is het aantal bezwaren gedaald van 100-150 per jaar tot 2-3 per jaar.”
Groene Mal
Henk Kuijpers, beleidsmedewerker bij de gemeente Apeldoorn, erkende net als zijn voorganger het nut en de noodzaak van groen. “Er zijn ontzettend veel argumenten waarom groen van belang is, en bij elk argument is een verhaal te vertellen.” Zo staat groen voor helend, bewegen, structuur, spelen, inspiratie, cultuurhistorie, koeling, en nog veel meer. De wens en ambitie om een mooie groene stad te zijn met meer groen voor de inwoners om in te leven, werken en recreëren, zijn uitgewerkt in de ‘Groene Mal’. In dit beleidsplan voor de ruimtelijke ontwikkeling van de stad is een belangrijke plaats ingeruimd voor bomen.
Omdat de gemeente kiest voor duurzame structuren die decennia mee kunnen, noemt Kuijpers ‘de methode Apeldoorn’. Hierbij worden bomen in betonnen ondergrondse bunkers geplant in plaats van lukraak in de straat of in de stoep. Daarnaast zijn Apeldoornse bomen, net als in Eindhoven, planologisch goed vastgelegd, namelijk op bestemmingsplanniveau.
Stenen
De voorzitter van vereniging Bouwend Nederland, Elco Brinkman, sprak mooie woorden over bouwen en bomen. “Bomen en groen horen bij ons leven. Uit elk woningbehoefteonderzoek blijkt dat iedereen – jong, oud, arm, rijk, enz. – in een groene omgeving wil wonen.” Maar omdat stad en land vooral worden ontwikkeld vanuit vastgoed en stenen, is het groen in toenemende mate ‘weggezet’, vindt de belangbehartiger van bouw- en infrabedrijven. “De wijken waarin we wonen en werken moeten compleet ontwikkeld en heringericht worden. Daar horen bomen en gras bij, daar hoort een parkje in.”
Tekentafel
Brinkman erkende dat steden worstelen met de ruimte. Toch hield hij een pleidooi voor het creëren van meer ruimte voor groen en spelen. Ook moeten de mensen van het groen en de bomen worden betrokken bij het maken van bestekken. “Zet geen mensen rond de tekentafel die geen verstand hebben van bomen”, zei Brinkman. “Technici doen moeilijk: er zitten kabels en leidingen in de grond. Ze moeten gaan praten met de groenmensen. De publieke ruimte moet meer aandacht krijgen in de ruimtelijke ordening. Voer actie aan die tafel.”
Bomenstructuurvisie
Met belangstelling luisterden De Bomenridders naar de sprekers en dachten onderwijl aan hun Rotterdamse thuisbasis. Ook de gemeente Rotterdam is zich ervan bewust dat groen en bomen een stad aantrekkelijk(er) maken. Om de kwaliteit van de openbare ruimte op groengebied te versterken, heeft de gemeente een Bomenstructuurvisie (BSV) laten opstellen die op 8 april 2010 door de gemeenteraad is vastgesteld. De praktijk is echter weerbarstig. Bomen moeten nog steeds wijken voor nieuwbouw, parkeerplaatsen, ophoging, rioleringswerkzaamheden, herinrichting, enzovoort, alle fraaie BSV-voorstellen ten spijt.
Onverenigbaar
Bomen worden niet, zoals de BSV en De Bomenridders graag zien, ingepast in ruimtelijke ontwikkelingsplannen. Op dit moment loopt en bezwaar tegen een verleende kapvergunning voor 17 volgroeide, gezonde bomen die gekapt moeten worden voor het nieuwbouwproject aan de Slaghekstraat waarvan de bouwvergunning niet eens is verleend.
Daarnaast zijn De Bomenridders in gesprek met de landschapsarchitecten Juurlink en Geluk en de Erasmus Universiteit Rotterdam (EUR) over de nieuwe campus, waarvoor ambitieuze plannen zijn ontwikkeld. De plannen, die in 2013 al voor een deel gerealiseerd zullen zijn, leiden volgens de EUR tot een ‘duurzamere en groenere campus’. Dat daarvoor eerst 295 bomen gekapt moeten worden, vinden De Bomenridders onverenigbaar. Zij kunnen zich dan ook geheel vinden in de stelling van de Apeldoornse beleidsmedewerker Kuijpers: “Groen is een zaak van lange adem en daar zijn pleitbezorgers voor nodig.” Dit geldt dubbel en dwars voor Rotterdam.